1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası

Merhaba,

Sales Network ailesinin hazırladığı E-Bülten aracılığı ile 4. kez bir araya geliyoruz. Bu ayki konumuz Nisan ayı içerisinde yer alan Ulusal Kanser Haftası nedeni ile sık görülen kanserler, risk faktörleri, kanserden korunma ve erken tanının önemi olacak. Konuğumuz ise Acıbadem Atakent Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Bölümünden Sn. Dr. Öğretim Üyesi Serap Başkaya Yücel olacak. 

Prof.Dr.İbrahim Sayın

Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı 

• Hoşgeldiniz. Bu sağlık köşesinde Sales Network ailesi ile bir araya gelmeyi kabul ettiğiniz için teşekkür ederim.

Ben de bu samimi ve bilgilendirici platformda bulunma şansı verdiğiniz için sizlere teşekkür ediyorum.

• 1-7 Nisan ülkemizde Ulusal Kanser Haftası olarak kutlanıyor. Kanser farkındalığı ve toplumun kanserler konusunda bilinçlendirilmesi ne derecede önemli bir konu?

Kanser farkındalığı yaratabilmek günlük hayatımızda çok önemli. Pek çok kanser türünde, erken tanı ile hastalığın tedavisinin mümkün olduğunu biliyoruz. Bu durumlarda yüksek iyileşme oranları da elde edilebiliyor. Farkındalık yaratmak ne demek? Hepimizin başına bu hastalığın gelebileceğini bilmektir. Bu durum sağlıklı bireyleri korkuya düşürebilir. Sağlıklı olan ve kişilerin yapması gereken bu durumdan kaçmak değil, aksine kişilerin önlem alması ve gerekli tetkiklerin yapılması için uygun sağlık kurumlarına başvurmalarıdır. Ülkemizde bu bilinci yaratmak adına her kanser türüne özel günlerin ve ayların farkındalığı yapılmakla birlikte Nisan’ın ilk haftasın da genel olarak kanser konusunda toplum için bilgilendirmeler yapılmaktadır. 

• Kanserlerin sıklığı artıyor mu? Kadın ve erkeklerde en sık rastlanılan kanser türleri neler? 

Kanser sıklığı göreceli olarak artıyor gibi değerlendirilmekte. Bu artışın birden çok sebebi mevcut. Günümüzdeki teknolojik ilerlemeler sayesinde kanser tanısı çok daha doğru konulmakta, eski yıllarda tanısı konulamayan hastalıkların günümüzde kanser olarak tanı alabildiğini görmekteyiz. Ayrıca, insan yaşam ömründe görülen artış nedeni ile de ileri yaşlarda görülen kanser türlerinin görülme sıklığının arttığını söyleyebiliriz. Bunun sonucunu da küresel kanser yükünde artış olarak görmekteyiz. Dünya Sağlık Örgütü’nün alt kuruluşu olarak çalışan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) verilerine göre 2018 yılında 18,1 milyon yeni kanser vakası görülmekte iken 2020 yılında bu rakam 19,3 milyon olarak bildirilmiştir. Ancak bu sayılar net rakamlar olduğu için, bu artışı toplumda nüfusa oranına göre oluşan sıklık olarak anlamamalıyız. Erkeklerde en sık görülen kanser türleri Akciğer, prostat ve kolorektal kanserlerdir. Kadınlar da ise meme, tiroid ve kolorektal kanserler daha sık görülmektedir. 

• Genel olarak kanser oluşumunda risk faktörleri neler?

Kanser risk faktörlerini, kişinin kendisine bağlı olan ve dışarıdan olan etkiler olarak sınıflandırabiliriz. Kişilerin kendi yapısal özellikleri, cinsiyet, ırk gibi özellikleri bazı kanser türleri için belirleyici olabilmektedir. Bunun yanı sıra dışarıdan maruz kalınan sigara, radyasyon, kimyasal maddeler, virüsler, vb. faktörler de kansere sebebiyet vermektedir. 

Her kanser türüne özel bazı risk faktörleri olmakla beraber günümüzde kanserlerin sebebi olarak genetik değişikliklerin oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Bu genetik değişiklikler bazen tek başına kansere yol açacak kadar önemli iken, bazıları dış ya da çevresel faktörlerle de etkileşerek de kanser oluşumuna neden olabilirler. 

• Kanserden korunmak mümkün mü? Hangi noktalara dikkat etmeliyiz?

Bilinen çevresel kansere yol açabilecek faktörlerden uzak kalmak, kanserden korunma adına yapılabilir. Mesela sigara. Dünyada ve ülkemizde en sık görülen kanser uzun yıllardır maalesef akciğer kanseridir. Akciğer kanseri için en önemli kanserojen ajanın sigara olduğunu bilmekteyiz. Sigaradan uzak durmak en önemli kanserden korunma yöntemlerinden biridir. Bunun yanı sıra sağlıklı koşullarda saklanmış gıdalarla beslenmek, koloraktal kanserlere yakalanmamamız adına önerilir. Zararlı kimyasallardan uzak durmak, gereksiz radyasyon maruziyetini önlemek gibi kansere yol açabilecek dış faktörlerden uzak durmak kanserden korunmak için yapabileceklerimiz.

• Kanserlerde erken tanının önemi nedir?

Erken tanı ne demek? Hastalığın henüz ilerlemediği ve tedavi yöntemleri ile etkili tedavinin mümkün olduğu evrede hastalığı yakalamaktır. Erken tanı konularak pek çok kanser türünde tamamen iyileşme mümkün olmaktadır. Günümüzde multimodalite tedaviler ile her kanserli hastaya özel tedaviler uygulanmakta ve erken tanı ile çok daha etkili tedaviler yapılabilmektedir. 

• Kanserlerde tarama ne anlama geliyor? Hangi kanserlerin erken teşhisinde hangi sıklıkla tarama önerilir

Kanser taraması demek, kanseri yakalama ihtimalinin yüksek olduğu ve kişiyi en az girişim yapacak şekilde ve toplumsal olarak da büyük ekonomik yük getirmeyen tetkik yönteminin yapılmasıdır. Maalesef tüm kanser türleri için böyle bir yöntem yoktur. Ancak sık görülen pek çok kanser türü için ülkemizde KETEM tarafından ücretsiz yapılan tarama testleri bulunmaktadır. 

Meme kanseri taraması için 40 yaşından itibaren risk durumuna göre yılda bir mammografi, akciğer kanseri için sigara içme öyküsüne bağlı olarak yıllık düşük doz toraks tomografisi, serviks kanseri için yıllık smear alımı, kolorektal kanserler için 45 yaş üstü tüm bireylerden gaitada gizli kan tetkiki veya kolonoskopi yapılan tarama testlerinden bazılarıdır. 

• Son olarak bizlerle paylaşmak istediğiniz bir mesaj var mı?

Kanserden korkmak çözüm değildir. Korkumuzun bizi engellemesine izin vermemeliyiz. Pek çok kanser türünde etkin tedaviler yapılabilmekte ve de hayatlarına eskisi kadar kaliteli olarak devam edebilmektedir. Bu açıdan, kanseri bize hatırlatan olaylardan kaçmamalıyız. Aksine kanser olmamak için neler yapabileceğimize yoğunlaşmalı ve gerekli tetkikleri zamanında yapılması için toplum olarak çabalamalıyız. 

Mayıs Ayı E Bülteninde farklı bir konu ve konukla yine  görüşmek üzere.