Tiroid Kanseri Farkındalığı

Merhaba,

Sales Network ailesinin hazırladığı E-Bülten aracılığı ile tekrar bir aradayız. Bu ay sağlık köşemizde konuğumuz İstinye Üniversitesi, Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan ve LIV Hospital Ulus ve Vadistanbul Hastaneleri Genel Cerrahi Kliniği'nde Endokrin Cerrahisi alanında görev yapan Sn. Prof.Dr.Ahmet Cem Dural olacak. 

                                                                                                          Prof.Dr.İbrahim Sayın                                                                                   Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı

Hoş geldiniz. Bu sağlık köşesinde Sales Network ailesi ile bir araya gelmeyi kabul ettiğiniz için teşekkürler.

Bu nezih ve bilgilendirici platformda bulunma fırsatı için size ben teşekkür ederim.

Eylül ayı ülkemizde de sık görülmekte olan tiroid kanserleri için hem ülkemizde hem de dünyada farkındalık oluşturmak amacı ile belirlenmiş bir ay, ve bu dönemde de tiroid bezi hastalıkları ve kanserleri birçok farklı etkinlik ve platformda gündeme geliyor. Okuyucularımızı bu konuda aydınlatabilir misiniz?

Tiroid bezi vücudumuzdaki doku ve organların uyum içinde çalışmasını denetleyen tiroid hormonunu üreten organımızdır. Tiroid hormonunu vücudumuza besinlerle aldığımız iyodu kullanarak üretir. Ülkemiz iyot eksikliğinin endemik olduğu bir gölgedir, o nedenle tiroid hastalıklarının, özellikle de nodül oluşumunun fazla olduğu bir bölgedir. Bu durum, tiroid kanseri gelişimi açısından önlenebilir bir risk kabul edilmektedir. Bununla birlikte, Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü verilerine göre tiroid kanserleri son 20 yılda tüm dünyada sıklığı hızla artan kanserlerdir. Bu durum tüm dünyada benzer olup, Türkiye’de de tiroid kanseri Sağlık Bakanlığı verilerine göre genç kadın hastalarda en sık görülen ikinci kanserdir. Tüm kanserlerde olduğu gibi tiroid kanserinde de erken tanı konulması son derece önemlidir. Bu bilincin artırılması amacıyla bu tarz farkındalık etkinlikleri yapılmaktadır. Biz hekimler de olabildiğince hastalarımızı ve toplumumuzu tiroid hastalıkları, kanserleri, tanı yöntemleri ve klinik takip ve tedavi konusunda bilgilendirmeye gayret etmekteyiz.

Tiroid kanserinin önemi nedir? Görülme sıklığı neden artmaktadır?

Son 20 yılda sıklığı en fazla artan kanser kabul edilmektedir. Tiroid kanseri aynı zamanda en sık endokrin organ kanseridir. Tiroid kanserleri genç hastalarda ve kadın cinsiyette daha sık görülür, genellikle çevresel nedenler sorumlu tutulmakla beraber, aile hikayesi, genetik faktörler, beslenme ve coğrafi koşullar da önemlidir. Bilinen en önemli risk faktörü ise radyasyon maruziyetidir. Tiroid kanseri görülme oranındaki bu artışa rağmen sevindirici bir nokta, sağlık imkanlarına erişimin kolaylaşması, bilincin artması ve sağlık taramaları sayesinde erken teşhis konulabilmesidir.

Tiroid kanseri için kimlere tarama yapılmalıdır?

Ailede tiroid hastalığı, özellikle de birinci ve ikinci kuşak yakınlarında tiroid kanseri olan bireylerin mutlaka daha erken yaşta düzenli kontrolleri yapılmalıdır. Boyunda ele gelen kitlesi olan bireyler, herhangi bir şekilde radyasyon maruziyeti olan ki özellikle başka bir hastalık nedeni ile boyun bölgesine tedavi amaçlı radyoterapi almış olan hastalar mutlaka takip edilmeli ve ileri tetkikleri yapılmalıdır. Obezite, sigara kullanımı, yüksek rakımlı coğrafyada yaşıyor olmak yine risk faktörlerindendir.  Ailede tiroid ile ilişkili genetik hastalıkların ve ilişkili sendromların varlığında, genetik tarama testleri diğer aile bireylerine mutlaka yapılmalıdır. Tiroid bezinin kronik inflamatuar hastalığı olan ve toplumumuzda sık görülen Hashimoto hastalığı zemininde nodül gelişmiş olması da risk oluşturan bir diğer nedendir.

Tiroid kanseri taraması nasıl yapılır?

Boynumuz görülebilir ve kolay erişilebilir bir vücut bölgesidir, o nedenle genellikle boyunda gelişen şişlikler kolaylıkla farkedilir. Elbette boyundaki her şişlik tiroid ile ilişkili değildir, diğer baş boyun hastalıkları, enfeksiyonlar, diş ile ilişkili problemler, kulak ile ilişkili durumlarda da görülebilir, farkedildiğinde mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Rutin bir toplumsal tarama gerekmemekle birlikte risk faktörü oluşturan durumların varlığında ihmal edilmemesi önemlidir. Günümüzde sıklıkla rutin taramalar veya yıllık check-up programlarında yapılan boyun ultrasonografilerinde tesadüfen saptanabilmektedir. Yine başka nedenler ile yapılan boyun görüntülemelerinde rastlantısal o saptanan nodüllerin de detaylıca incelenmesi gerekmektedir.

Tiroid bezi hastalıkları ve kanserlerinin taraması ve tanısı için üç temel basamak şu şekildedir: Hekim tarafından aile ve hastalık öyküsünün alınması, risk faktörlerinin sorgulanması ve boyun bölgesinin muayene edilmesi, tiroid hormonu sentezinden sorumlu olan TSH hormonunun değerlendirilmesi, risk faktörü veya muayene bulgusu varlığında tiroid ultrasonografisi planlanması. Bu tetkiklerde şüpheli bir nodül saptandığında tiroid biyopsisi ile kesin tanı konulmaktadır.

Tiroid kanseri değil kanserleri terimi kullanıyorsunuz, farklı türleri mi vardır?

Tiroid bezinden kaynaklanan farklı türde kanserler bulunmaktadır. En sık görülen ve tüm vakaların %80’ini oluşturan tipi “Papiller Tiroid Kanseri” daha iyi seyirli, genellikle uzak metastaz yapmayan, bölgesel lenf bezlerine yayılabilen bir hastalıktır. İyi seyirli kabul edilse de papiller tiroid kanserinin çeşitli alt tipleri de bulunmakta olup bunların bazıları daha agresif bir yayılım  gösterebilmektedir. Daha nadir olarak görülen tipleri bulunmaktadır, sıklık sırasına göre “Foliküler Tiroid Kanseri”, “Hürthle Hücreli Kanser”, “Medüller Tiroid Kanseri” ve “Anaplastik Tiroid Kanseri” diğer tiroid kanseri tipleridir. Bu kanserler papiller tiroid kanserine göre oldukça agresif davranışlı kanserlerdir. Foliküler tiroid kanseri, lenf bezlerine yayılmayıp genellikle kan damarlarından yayılmakta dolayısı ile erken dönemde uzak organ metastazları yapabilmektedir. Hürthle hücreli kanser lenf bezlerine yayılım göstermekle beraber metastaz riski taşıyabilmektedir. Medüller tiroid kanseri tiroid bezi kaynaklı olmakla beraber “nöroendokrin” bir kanser olup tanı anında sıklıkla metastaz görülebilen bir kanserdir, çeşitli sendromlarla birlikte olabilir, genellikle genetik bir mutasyon varlığı söz konusudur, diğer aile bireylerini etkileyebilir, tüm ailenin taranmasını gerektirir. Tanı yaşı da oldukça önemlidir. Hastalığın agresifliğini mutasyon tipi belirlemektedir. Diğer endokrin organların kitle varlığı veya hastalıklar açısından taranması gerekir. Anaplastik tiroid kanseri ise genellikle hızlı büyüyen, sert boyun kitlesi olarak karşımıza çıkar, erken farkedilmediğinde ne yazık ki çok hızlı seyreden ve ciddi doku tahribati geliştiren bir kanserdir. İnsanda bilinen en agresif kanserlerden biri olarak kabul edilir.

Tiroid kanserinde erken tanı neden önemlidir?

Genellikle en iyi seyirli kanser olarak tanımlanan Papiller Tiroid Kanseri erken tanı konulduğu zaman hayatı tehdit etmeyen, başka bir nedenle gerçekleştirilen tiroid ameliyatından daha farklı veya daha geniş ölçekli bir ameliyat değildir. Ancak zamanında tanı konulmadığında oldukça basit bir cerrahi işlem yerini son derece karmaşık ve uzun bir ameliyata bırakmakta, uzak organlara da yayılım riskini artırmaktadır. Sonuç olarak tüm kanserlerde olduğu gibi tiroid kanserine de hastalığın erken aşamasında tanı konulması hastalığın seyrini etkileyebilir, nüks ve metastaz ihtimali azalır, hayat kalitesini etkilemez ve kür şansı yükselir.

Son olarak okuyucularımıza iletmek istediğiniz başka bir mesaj var mı?

Basit bir boyun muayenesi, kan tetkiki ve ultrasonografi ön tanı için yeterlidir. Nodülde şüpheli bulguların olması biyopsi yapılmasını gerektirmektedir. Tüm bunlar neredeyse 1-2 saatte tamamlanabilir, en önemli nokta bilinçli olmak, şüphe duyulan bir durumda doktora başvurmayı ihmal etmemektir. Erken tanı tüm kanserlere olduğu gibi tiroid kanserine karşı da elimizdeki en güçlü silahtır.

Farklı bir E-Bültende farklı bir konu ve konukla yine görüşmek üzere.