Menüye Dön
Merhaba,
Sales Network ailesinin hazırladığı E-Bülten aracılığı ile Haziran ayında da sizlerle birlikteyiz. Haziran ayı içerisinde 5 Haziran günü ‘’Dünya Çevre Günü’’ olarak kutlanıyor. Bu nedenle bu ayki konumuz ‘’Çevre ve Sağlık’’ olacak.
Keyifli okumalar.
Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı
İnsan sağlığı ve iyilik hali, kişinin yaşadığı çevre ile yakın ilişkili bir durumdur. Doğal bir çevre insan sağlığı ve iyilik halini desteklerken, bu çevredeki hava kirliliği, gürültü ve zararlı kimyasallar gibi stresör oluşturan faktörler insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölgesi'ndeki 53 ülkedeki tüm ölümlerin %12-18'inden çevresel stres faktörlerinin sorumlu olduğunu tahmin etmektedir. Çevre kalitesinin iyileştirilmesi, insan sağlığının desteklenmesi için anahtar noktalardandır.
Hava kirliliği, Avrupa'daki en büyük çevresel sağlık riski olarak bildirilmektedir. İnsan sağlığı üzerine kısa ve uzun vadeli etkileri mevcuttur. Tüm sistemlerde sorunlar oluştursa da kısa vadede oluşturabileceği sorunlara solunum yolu hastalıkları, dışa açık burun, cilt, gözlerde tahriş, baş ağrısı ve sersemlik hissi gibi durumlara örnek olarak verilebilir. Uzun vadede ise kalp hastalıkları, akciğer kanseri, kronik solunum yolu rahatsızlıklarına neden olabilir. Bazı bilim insanları doğum kusurları ile hava kirliliği arasında bir bağlantı olduğunu dahi öne sürmektedir. Bu etkiler; bağışıklık sistemi daha zayıf olan, kronik hastalığı olan, çocuk ve yaşlılarda maruz kalınan süre ve kirlilik arttıkça daha da belirgin hale gelir. Hava kirliliğine maruz kalmanın AB'de her yıl 400.000'den fazla erken ölüm ile sonuçlanacağı tahmin edilmektedir. Her yıl dünya çapında yaklaşık 2,5 milyon insan, dış veya iç ortam hava kirliliğinin etkilerinden ölmektedir. Yine DSÖ akciğer hastalığına bağlı ölümlerin %29’unun ve inmeye bağlı ölümlerin %24’ünün hava kirliliği ile ilişkili olduğunu bildirmektedir.
Doğal veya sentetik kimyasallar günlük yaşamda pek çok yolla maruz kalınabilen maddelerdir. Hava, su, tüketim ürünleri veya gıdalar aracılığıyla bu maruziyet meydana gelebilmektedir. Pek çok kimyasal pek çok farklı hastalık oluşumunda etkili olup, günümüzde kimyasalların kullanım miktar ve çeşitliliğinin artmasıyla bu maruziyetin önümüzdeki yıllarda artarak devam edeceği düşünülmektedir. Özellikle kimyasal maruziyeti çocuklar, hamileler ve ileri yaştaki kişilerde belirgin etkilere neden olur. Örneğin DSÖ 2016 yılında 1.6 milyon ölümün belirli kimyasallara maruziyet sonucu oluştuğunu belirtmiştir. Gıda zinciri ve sulara karışabilen bu kimyasallar toplum sağlığı için önemli başlıklardandır.
Temiz su kaynakları ve uygun sanitasyon koşullarının sağlanması çevre sağlığı için diğer önemli bağlıklardır. Verywell Health, dünya genelinde 780 milyondan fazla insanın temiz içme suyuna erişiminin olmadığını bildirmektedir. Yine dünya nüfusunun yaklaşık üçte biri uygun sanitasyon koşullarına (örneğin temiz banyo) erişimden yoksundur. Kötü su kalitesi özellikle çocuklar için önemli bir başlık olup her gün yaklaşık 2000 çocuk, kötü su kalitesinin neden olduğu hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Endüstriyel atıklar ve kirlilik, uygun su arıtma ve sanitasyon hizmetlerine erişim eksikliği ve eski sıhhi tesisat altyapısı dahil olmak üzere bir dizi faktör düşük su kalitesine katkıda bulunabilir.
En önemli noktalarda bir tanesi İklim değişikliğinin etkileridir. Ulusal Çevre Sağlığı Derneği, iklim değişikliğini 21. yüzyılın en büyük insan sağlığı tehdidi olarak belirtmektedir. Enfeksiyon hastalıklarının dağılımı, alerjenlerin değişimi gibi noktalarda belirgin etkilenmelere yol açan iklim değişikliği, toplum sağlığı için mücadele edilmesi gereken diğer noktalardandır.
Tüm bu bahsedilen ve bahsetmediğimiz çevresel riskler sosyal olarak dezavantajlı ve savunmasız nüfus gruplarını daha belirgin biçimde bir şekilde etkiler. Sosyoekonomik durum ile ilişkili beslenme yetersizliği, kötü barınma koşulları, hareketsizlik gibi faktörleri varlığında kötü çevre koşullarının insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri daha da belirginleşir.
Çevre sağlığı gibi geniş bir konuda belirtilmesi gereken noktalar şüphesiz ki bu köşe yazısında belirttiğimiz noktalar ile sınırlı değildir. Ancak tüm bu bilgiler toplumun tüm kademelerinde çevre farkındalığının oluşması ve çevre kalitesinin artırtılmasının önemini ortaya koymak için yeterlidir. Temiz havanın sağlanması, iklim değişikliği ile mücadele, kimyasalların kullanımı ve temasının tüm alanlarda azaltılması, temiz su kaynaklarının korunması, sağlıklı yiyeceklerin üretimi ve bu yiyeceklere ulaşımının artırılması, toplum sağlığının iyileştirilmesi, tüm toplum için temiz dış ortamların oluşturulması gibi kavramların tüm toplum tarafından üzerinde çalışılan başlıkları olması gerekir.
Temmuz ayı E-Bülten’inde görüşmek dileğiyle.
